توسعه راهکاری مکانمند به منظور تحلیل بارش در حوضه آبریز دریاچه ارومیه بر مبنای آمار فضایی

بیش از نیمی از جمعیت جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که بحران آب و بارش در آنجا جدی است. به­خاطر مقابله با این بحران­ها، محققان در علم اقلیم­شناسی به اطلاعات بارندگی، تحلیل الگوها و مدل­سازی روابط فضایی، داده­کاوی مکانی و همچنین برآورد و تخمین بارش به جهت مدیریت و مقابله با این شرایط به شدت نیازمندند. از طرفی دیگر، تنوع مکانی الگوهای بارش، حاصل عوامل متنوعی همچون موقعیت جغرافیایی، ارتفاع، ویژگی­های توپوگرافی منطقه مانند شیب و... است که بررسی این پدیده را دشوارتر نموده و موجب شده که در مطالعات گذشته به­طور جامع به آن پرداخته­نشود یا تنها تاثیر برخی عوامل همانند ارتفاع بررسی­گردد. از این­رو در این مقاله قصد داریم تا با کمک ابزارها و تکنیک­های مختلف علم زمین­آمار و با در­نظر­گرفتن عوامل محیطی و مکانی مختلف موثر بر بارش، راهکار مکانمند جامعی برای توصیف این عارضه جغرافیایی توسعه دهیم. از این­رو، حوضه آبریز دریاچه ارومیه به دلیل شرایط بحرانی که در سالیان اخیر با آن مواجه بوده­است، به عنوان منطقه مطالعه موردی انتخاب گردید. ابتدا بارش ابتدا با کمک انواع روش­های سنتی و زمین­آمار، میان­یابی شده و کریجینگ معمولی با کمک اعتبارسنجی تقاطعی و RMS برابر با 4.15 به عنوان بهترین روش انتخاب شد. سپس با کمک روش­های مختلف آمار فضایی، ازجمله تحلیل­خوشه­ای، نواحی جنوب و جنوب­غربی این دریاچه به عنوان قسمت­های داغ و پربارش شناسایی شدند. در پایان نیز، از جهت مدل­سازی روابط مکانی، رگرسیون عمومی بر بارش برازش داده­شد و متغیر عرض جغرافیایی به عنوان تاثیرگزارترین متغیر وابسته بر بارش شناسایی گردید.